เทคโนโลยีและนวัตกรรมสีเขียวเพื่อระบบน้ำ เกษตร และอาหาร
เทคโนโลยีสีเขียว (Green Technology) คือกลุ่มของเทคโนโลยีที่มุ่งเน้นการลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม เพิ่มประสิทธิภาพในการใช้ทรัพยากร และส่งเสริมการเปลี่ยนผ่านสู่เศรษฐกิจคาร์บอนต่ำ โดยเทคโนโลยีเหล่านี้สามารถจำแนกออกเป็น 6 หมวดหมู่หลัก ได้แก่
- พลังงานหมุนเวียน
- ยานยนต์ไฟฟ้า
- วัสดุก่อสร้างยั่งยืน
- เศรษฐกิจหมุนเวียน
- เทคโนโลยีดิจิทัลเพื่อสิ่งแวดล้อม
- การควบคุมมลพิษ/การดูดซับคาร์บอน
นอกจากการจำแนกตามประเภทแล้ว ภูมิทัศน์ของ Green Technology ยังสามารถจัดแบ่งตามศักยภาพและระดับการพัฒนาออกเป็น 3 ระดับหลัก ได้แก่
- ระดับที่ 1 Technology Frontier – เทคโนโลยีล้ำหน้าที่ยังอยู่ในระยะวิจัยและพัฒนา (R&D) หรือระดับนำร่อง (Pilot-scale) เช่น การดักจับคาร์บอน (CCUS), เชื้อเพลิงไฮโดรเจน, Direct Air Capture และ Advanced Nuclear
- ระดับที่ 2 Technology Scaling – เทคโนโลยีที่อยู่ในช่วงขยายการใช้งาน เช่น พลังงานแสงอาทิตย์ พลังงานลม ยานยนต์ไฟฟ้า และระบบจัดเก็บพลังงาน
- ระดับที่ 3 Technology Mainstreaming – เทคโนโลยีที่ถูกใช้อย่างแพร่หลาย เช่น ระบบผลิตไฟฟ้าจากก๊าซธรรมชาติ หรือโซลาร์รูฟท็อปในครัวเรือน
ในการประเมินศักยภาพของ Green Technology จำเป็นต้องพิจารณาอย่างรอบด้านผ่าน 3 มิติหลัก ได้แก่
- มิติที่ 1 การลดการปล่อยคาร์บอน (GHG Reduction Potential) โดยการประเมินผลกระทบเชิงบวกของเทคโนโลยีต่อเป้าหมาย Net Zero
- มิติที่ 2 ความพร้อมทางเทคโนโลยี (Technology Readiness Level: TRL) โดยการวัดระดับความพร้อมเชิงเทคนิคและการใช้งานในภาคสนาม
- มิติที่ 3 โอกาสเชิงพาณิชย์ (Market Opportunity) โดยการประเมินศักยภาพในการสร้างมูลค่า เพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขัน และขยายสู่ตลาดส่งออก
กล่าวโดยสรุป ภาครัฐ ภาคธุรกิจ และภาควิชาการควรมีบทบาทร่วมกันในการเร่งการวิจัย พัฒนา และส่งเสริมการใช้งาน Green Tech อย่างเป็นระบบ โดยเฉพาะในกลุ่มที่มีศักยภาพในการลดคาร์บอนสูงและสามารถขยายตัวได้ในเชิงพาณิชย์ ทั้งนี้ก็เพื่อยกระดับประเทศไทยให้กลายเป็นฐานการผลิตเทคโนโลยีสีเขียวในระดับภูมิภาค และเตรียมพร้อมรองรับการเปลี่ยนผ่านของระบบเศรษฐกิจโลกสู่ยุคคาร์บอนต่ำอย่างยั่งยืนในอนาคต
