เทคโนโลยีและนวัตกรรมสีเขียวกับโอกาส ความท้าทาย และ อุปสรรคในการนำเทคโนโลยีสีเขียวและนวัตกรรมมาใช้

ในยุคที่โลกเผชิญกับความท้าทายจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ทรัพยากรที่ลดลง และความเหลื่อมล้ำทางเศรษฐกิจ การขับเคลื่อนประเทศไทยสู่ความยั่งยืนจึงไม่สามารถพึ่งพาวิธีเดิมได้อีกต่อไป หากแต่ต้องอาศัย “เทคโนโลยี” และ “นวัตกรรมสีเขียว” เป็นกลไกหลักในการลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม เพิ่มประสิทธิภาพการใช้ทรัพยากร และเสริมสร้างขีดความสามารถในการแข่งขันของประเทศในระยะยาว โดยเฉพาะในบริบทของประเทศกำลังพัฒนาและผู้ประกอบการ SMEs ซึ่งเป็นกลุ่มที่ต้องเผชิญแรงกดดันใหม่จากผู้บริโภค นักลงทุน และภาครัฐ อาทิ กฎระเบียบด้าน ESG และความต้องการผลิตภัณฑ์คาร์บอนต่ำ

การพัฒนาเทคโนโลยีและนวัตกรรมสีเขียว (Green Tech & Innovation) จึงกลายเป็นหัวใจสำคัญของการเปลี่ยนผ่านสู่เศรษฐกิจคาร์บอนต่ำ โดยเทคโนโลยีหลักที่มีบทบาทสูง ได้แก่ พลังงานหมุนเวียน ยานยนต์ไฟฟ้า วัสดุก่อสร้างยั่งยืน ระบบเศรษฐกิจหมุนเวียน เทคโนโลยีดิจิทัลเพื่อสิ่งแวดล้อม และเทคโนโลยีควบคุมมลพิษหรือดูดซับคาร์บอน ทั้งนี้ การวิเคราะห์ศักยภาพของเทคโนโลยีจำเป็นต้องพิจารณาอย่างรอบด้าน ทั้งในมิติของศักยภาพในการลดก๊าซเรือนกระจก (GHG Reduction) ระดับความพร้อมของเทคโนโลยี (TRL) และโอกาสทางการตลาด (Market Opportunity)

นอกจากนี้ การพัฒนาเมืองอย่างยั่งยืน (Sustainable Urban Development) ก็เป็นอีกหนึ่งกลไกสำคัญในการสร้างสังคมคาร์บอนต่ำ ซึ่งต้องเริ่มจากการออกแบบอาคารและโครงสร้างพื้นฐานโดยคำนึงถึงคาร์บอนสะสมตลอดวงจรชีวิต (Embodied Carbon) ผ่านเครื่องมือ Life Cycle Assessment (LCA) และระบบมาตรฐาน เช่น TREES หรือ LEED-ND รวมถึงการกำหนดนโยบายและกฎเกณฑ์ด้านพลังงาน เช่น BEC เพื่อส่งเสริมการใช้ทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืน

เมื่อมองในภาพรวมของเศรษฐกิจสีเขียว (Green Economy) จะพบแนวโน้มสำคัญ 6 ด้าน ได้แก่

• การเปลี่ยนผ่านพลังงาน (Energy Transition)
• เศรษฐกิจหมุนเวียน (Circular Economy)
• การเงินและการลงทุนสีเขียว (Green Finance & ESG)
• การปรับตัวของเมืองและชุมชน (City Climate Adaptation)
• เทคโนโลยีเพื่อสิ่งแวดล้อม (Climate Tech & AI)
• การสร้างความยั่งยืนในห่วงโซ่อุปทาน (Supply Chain Sustainability) 

ซึ่งทั้งหมดล้วนต้องอาศัย “ความร่วมมือแบบบูรณาการ” ระหว่างทุกภาคส่วน

ทั้งนี้ เพื่อให้การเปลี่ยนผ่านนี้เกิดขึ้นได้อย่างเป็นรูปธรรมจึงจำเป็นต้องมีกลไกการจัดการที่เข้มแข็ง โดยเฉพาะในระดับองค์กร อาทิเช่น แนวคิด Corporate Environmental Management (CEM) ที่ครอบคลุม 8 องค์ประกอบการจัดการสิ่งแวดล้อมอย่างมีส่วนร่วมขององค์กร ซึ่งจะช่วยให้ธุรกิจสามารถ “วัด-จัดการ-สื่อสาร” ด้านสิ่งแวดล้อมได้อย่างมีประสิทธิภาพ

กล่าวโดยสรุป เทคโนโลยีและนวัตกรรมสีเขียวไม่ใช่เพียงทางเลือก แต่คือ “ยุทธศาสตร์หลักแห่งอนาคต” ที่ต้องการการสนับสนุนด้านนโยบาย ระบบนิเวศนวัตกรรม และความร่วมมือจากทุกภาคส่วน เพื่อยกระดับประเทศไทยสู่การเป็นผู้นำในเศรษฐกิจสีเขียวระดับภูมิภาค และสร้างสังคมที่ยั่งยืนอย่างแท้จริงในศตวรรษที่ 21